De zorgplicht van de werkgever heeft betrekking op de veiligheid van de werkomgeving van de werknemer en kan omschreven worden als een schuldaansprakelijkheid uit arbeidsovereenkomst.[1] De zorgplicht van de werkgever is opgenomen in artikel 7:658 lid 1 BW:
“De werkgever is verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.”
De consequentie voor het niet-naleven van de zorgplicht – het betalen van een schadevergoeding aan de werknemer die in de uitoefening van zijn werkzaamheden een arbeidsongeval overkomt – staat opgenomen in lid 2 van hetzelfde artikel. Op grond van de bewijslastverdeling van artikel 7:658 BW draagt de werknemer de stelplicht en de bewijslast met betrekking tot het arbeidsongeval en de werkgever de stelplicht en de bewijslast ter zake van de nakoming van de zorgplicht.[2]
“De werkgever is jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.”
Voorts is artikel 7:658 BW van dwingend recht. De werkgever kan zijn zorgplicht derhalve niet in de arbeidsovereenkomst uitsluiten. Een dergelijke afwijking is vernietigbaar op grond van artikel 3:40 lid 2 jo. 7:658 lid 3 BW. Dat geldt evenzeer voor de overige aansprakelijkheidsgronden van titel 3 van boek 6 van het Burgerlijk Wetboek:[3]
“Van de leden 1 en 2 en van hetgeen titel 3 van boek 6, bepaalt over de aansprakelijkheid van de werkgever kan niet ten nadele van de werknemer worden afgeweken.”
Op grond van artikel 7:658 lid 4 BW kunnen derden – bijvoorbeeld ZZP’ers- evenzeer een beroep op artikel 7:658 BW doen.
“Hij die in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf arbeid laat verrichten door een persoon met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft, is overeenkomstig de leden 1 tot en met 3 aansprakelijk voor de schade die deze persoon in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt.”
De zorgplicht
De werkgever heeft een vergaande zorgplicht. De werkgever is op grond van artikel 7:658 lid 1 BW enerzijds verantwoordelijk voor de inrichting en het onderhoud van de lokalen, de werktuigen en de gereedschappen waarin of waarmee hij arbeid doet verrichten en moet anderzijds zodanige maatregelen treffen en aanwijzingen verstrekken om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. De werkgever heeft aldus een instructiebevoegdheid (artikel 7:660 BW).
Al is de zorgplicht van de werkgever streng, de wetgever heeft het evenwel onwenselijk geacht dat de werkgever te allen tijde aansprakelijk is voor arbeidsongevallen. Artikel 7:658 lid 1 BW schept voor de werkgever daarom geen absolute verplichting om de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt te compenseren. Daarvoor zijn de omstandigheden van het geval van belang, waaronder de vraag of de werkzaamheden afwijken van alledaagse activiteiten (zgn. huis-, tuin- en keukensituaties) en of het gevaar algemeen bekend is. Te denken valt aan het arrest-Laudy/Fairplay waarin een werkneemster in het kader van haar kantinewerkzaamheden zachte puntbroodjes sneed (een alledaagse activiteit) en zich in de uitoefening van haar werkzaamheden in haar vingers sneed, met letselschade tot gevolg. Volgens de Hoge Raad is het een feit van algemene bekendheid dat een broodmes scherp is en dat een werknemer het gevaar loopt om zich daarmee te snijden. Derhalve schoot de werkgever niet tekort in zijn zorgplicht.[5]
Contact
Is U of Uw werknemer een bedrijfsongeval overkomen? Wilt U schadevergoeding vorderen of jusit hiertegen verweer voeren? Neem dan contact met ons op via 070 314 24 14 of info@fakirivanbeuningen.nl
[1] M.S.A. Vegter, in: T&C Burgerlijk Wetboek, art. 7:658 BW, aant. 3.
[2] Lindenbergh 2016, p. 29.
[3] Lindenbergh 2016, p. 19.
[4] Zie over de reikwijdte van artikel 7:658 lid 4 BW G.C. Boot, Niet-werknemers en arbeidsongevallen; het bereik van art. 7:658 lid 4 BW, ArbeidsRecht 2005/37.
[5] HR 4 oktober 2002, ECLI:NL:HR:2002:AE4090, r.o. 3.5-3.6 (Laudy/Fairplay).
